Występuje w południowym Kamerunie, południowej Republice Środkowoafrykańskiej, Gwinei Równikowej, Gabonie, Kongu, Ugandzie, Kenii i południowo-zachodniej Etiopii oraz na południe do północno-wschodniej Angoli.
Samce ważą 6-7 kg, samice średnio 3-4 kg. Długość ciała waha się od 40 do 63 cm. Na czole charakterystyczny, pomarańczowy łuk oraz czarny pas sierści tuż nad. Charakterystyczna broda w kolorze białym mocno odróżnia się od reszty ciała. Plecy i boki czarne z lekko żółtawym nalotem. Pośladki białe, u samców widoczna niebieska moszna. Grzbiet stopniowo wznosi się ku ogonowi, tak że tylna część ciała położona jest wyżej od barków.
Liście, pędy, owoce, owady, i jaszczurki.
Są zwierzętami prowadzącymi dzienny tryb życia. Żyją w grupach złożonych z jednego samca, kilku samic i potomstwa, długość życia to około 26 lat.
Po ciąży trwającej od 177 do 187 dni samica rodzi 1 młode. Już po upływie jednego tygodnia młode odważa się na krótko oddalić od matki, a po 3 tygodniach zaczyna się wspinać i biegać wokoło żerującej grupy. Dojrzałość płciową osiągają po 4,5 roku.
Koczkodany nadobne są również czasami nazywane małpami bagiennymi. Wynika to z faktu, że często można je znaleźć w pobliżu bagien i innych zbiorników wodnych. Mają woreczki w policzkach, które pomagają im przechowywać pożywienie podczas żerowania.